 Wysłany: Czw 9:56, 27 Kwi 2006 Temat postu: Rosja Piotra I |
|
| Państwo rosyjskie w początkach XVII w. przeżywało poważny kryzys wewnętrzny. Kiedy carem został car Michał Romanow państwo zaczęło powoli przezwyciężać kryzys, powoli, ale w sposób systematyczny podnosiło także swój potencjał gospodarczy. Zwycięstwa jakie Rosja odniosła z Turcją i Rzeczpospolitą przyniosły także podniesienie prestiżu na arenie międzynarodowej. Pełny jednak rozwój Rosji był utrudniony z powodu braku dostępu do morza. Jedynym miejscem gdzie Rosja miała dostęp do morza było Morze Białe, które przez 8 miesięcy w roku było skute lodem. Tam właściwie dokonywała się wymiana handlowa pomiędzy Rosją a kupcami angielskimi, holenderskimi, ale była ona ograniczona do 4 miesięcy w roku. Dlatego Rosja postawiła sobie za jeden z głównych priorytetów zdobycie dojścia do morza, i to zarówno do Morza Czarnego, co musiało spowodować konflikt z Turcją, jak i Morza Bałtyckiego, co wiązało się z konfliktem z Rzeczpospolitą. Wpływ na rozwój tego kierunku polityki miał przede wszystkim car Piotr I. Działalność Piotra I jako cara, przemiany które wprowadził w państwie rosyjskim były tak gwałtowne, szybkie, że na progu XVIII w. Rosja stała się jednym z największych mocarstw europejskich.
Kim był Piotr I ? W młodości uczył się żeglugi, wychowywany był w koszarach, zatem znał sztukę wojskową, dysponował własnymi oddziałami stworzonymi specjalnie dla niego. Oddziały te były mu wierne, składały się z młodzieży szlacheckiej. Dopóki był małoletni władzę w jego imieniu sprawowała matka Zofia. W 1689 r. Piotr I jako siedemnastolatek chciał przejąć władzę. Matka zazdrosna o tron przeciwko synowi wysłała oddział strzelców, nakazując aresztowanie go. Dzięki swoim wiernym oddziałom Piotr I dokonał zamachu stanu i objął carski tron. Od 1676 r. Rosja prowadziła wojnę z Turcją o dostęp do Morza Czarnego. Właściwie to niepowodzenia w tej wojnie pozwoliły Piotrowi I przejąć władzę, one w dużej mierze zadecydowały o tym, że regentka została odsunięta od władzy. W 1695 r. Piotr I wypróbował w boju swoje oddziały stworzone specjalnie dla niego. Sam uczestniczył wówczas w wojnie jako bombardier. Ponieważ Rosja nie posiadała floty wojna zakończyła się klęską. W roku następnym Piotr I wielkim wysiłkiem doprowadził do zbudowania floty i nad Morzem Czarnym zdobył port Azow. W 1697 r. Piotr I wyruszył na zachód Europy jako członek poselstwa, którego celem było nakłonienie władców europejskich do wspólnej wyprawy przeciwko Turcji. Car uczestniczył w tej wyprawie jako Piotr Michajłow, nie uzewnętrzniając swojej godności monarszej. W czasie podróży uczył się sztuki artyleryjskiej, tej szczególnie w Królewcu, uczył się także w holenderskich stoczniach budowy okrętów, gdzie pracował jako cieśla. Kiedy przebywał we Wiedniu dowiedział się o buncie, który wybuchł w Moskwie. W pośpiechu wracał do Rosji przez Rzeczpospolitą, po drodze zwiedził jeszcze kopalnię soli w Wieliczce, spotkał się także z królem polskim Augustem II Mocnym. Wrócił do Rosji, rozprawił się z przeciwnikami, przeprowadził reorganizację armii. W 1699 r. ogłosił pobór do wojska, co pozwoliło mu na stworzenie armii liczącej 27 pułków piechoty. Ponieważ idea wojny przeciwko Turcji nie spotkała się na zachodzie z aprobatą Piotr I dążył do zawarcia pokoju z Turcją. Pokój został podpisany w 1700 r. w Stambule, na mocy tego pokoju Turcja zrzekła się Azowa. Oknem na świat dla Rosji miało być zdobycie terytoriów nad Morzem Bałtyckim. Piotr I rozpoczął przygotowania do wojny ze Szwecją. Wojska rosyjskie stanęły w 1700 r. na granicy Estonii, ale Szwedzi przeprowadzili wówczas bardzo szybki kontratak uderzając na sojuszników Rosji - na Danię. Za kilka miesięcy Dania musiała kapitulować. W październiku 1700 r. król Szwecji Karol XII ze swoją armią był już w Estonii. 30 listopada doszło do bitwy pod Narwą. Siły szwedzkie liczyły 10 tys. Żołnierzy, siły rosyjskie były czterokrotnie większe. Bitwa była toczona w ciężkich warunkach, w śnieżycy. Armia rosyjska 40 tysięczna po tej bitwie przestała istnieć. Piotr I stracił także większość dział będących na wyposażeniu armii rosyjskiej. Po rozgromieniu armii rosyjskiej wojska szwedzkie wkroczyły na terytorium Rzeczpospolitej. Karol XII chciał podporządkować sobie Rzeczpospolitą, zmusić Augusta II do abdykacji, a na tron polski wprowadzić uległego sobie Stanisława Leszczyńskiego. August II abdykował na rzecz Stanisława Leszczyńskiego, rozpadł się tym samym sojusz polsko-rosyjski skierowany przeciwko Szwecji. Ale ta interwencja Karola XII w Rzeczpospolitej pozwoliła Piotrowi I na odbudowanie armii. Ogłosił nowy pobór rekruta, dzwony cerkiewne zostały przelane na armaty. W 1702 r. armia rosyjska przystąpiła do działań nad Bałtykiem. W 1703 r. Piotr I podjął decyzję o budowie Petersburga. W 1704 r. armia rosyjska zdobyła Donpat i Narwę. Następnie wkroczyła i opanowała część Kurlandii. W Rosji zaczął rozwijać się nad Bałtykiem przemysł stoczniowy. 8 lipca 1709 r. ponownie spotkały się armia rosyjska z armią szwedzką. Tym razem pod Połtawą. Armia rosyjska liczyła 42 tys. ludzi, armia szwedzka liczyła 20 tys. ludzi. Tym razem bitwa zakończyła się klęską Szwedów. Wówczas to w ucieczce z pola bitwy Karolowi XII towarzyszył Polak Stanisław August. Armia szwedzka przestała istnieć, ale wojna trwała do 1721 r. Wtedy 10 września został podpisany pokój w Nystädt. Na mocy tego pokoju Rosja otrzymywała Inflanty, Estonię, Wyspy DagĂ i Ozylia. Natomiast Szwecja zatrzymała w swym władaniu Finlandię. Zwycięstwo nad Szwedami w trakcie wojny północnej zapewniło Rosji dostęp do Bałtyku. Ugruntowało także pozycję Rosji w Europie. Szwecja natomiast straciła na znaczeniu. Właściwie przestała się w Europie liczyć. Piotr I uznawany jest za twórcę absolutystycznej Rosji. Dążył z całą pewnością do wewnętrznego wzmocnienia państwa skupiając władzę w swoim ręku. Sam uważał się za demokratę, ale z całą pewnością można nazwać go władcą absolutnym. Jako centralny organ administracji stworzył senat rządzący. Członków tego senatu powoływał osobiście. W ramach senatu działały kolegia, które nosiły cechy ministerstw, kolegia sprawiedliwości, spraw wewnętrznych itp. Wprowadził także Piotr I nowy podział administracyjny kraju. Podzielił kraj na gubernie i prowincje. W tych guberniach i prowincjach zarządzali urzędnicy zależni bezpośrednio od cara. Dzięki temu powstał Rosji podległy carowi aparat administracyjny, który ułatwiał politykę fiskalną. Ułatwiał także pobór rekruta do wojska. Car podporządkował sobie kościół. Kościołem prawosławnym od czasów Piotra I kieruje tzw. Święty synod, którego członków mianuje sam car. Podróże na zachód Europy zaowocowały tym, że Piotr I próbował wprowadzić pewne rozwiązania z Europy Zachodniej. Duży nacisk położył na rozwój oświaty. W Moskwie powstała Szkoła Nawigacyjna, w Petersburgu Akademia Morska. Rozwinęła się działalność naukowa, organizowano wyprawy naukowe, geograficzne, wprowadzono uproszczony alfabet nazywany grażdanką. Pojawiły się także pierwsze czasopisma. Zmianie uległy obyczaje szlacheckie. Bojarom np. nakazano administracyjnie zgolenie brody. Nakazano przyjęcie zachodniego stylu ubierania się. Duchowni prawosławni mieli obowiązek noszenia brody. Cały wiek XVIII to systematyczny rozwój gospodarki rosyjskiej. Piotr I popierając decyzję w sprawach handlu myślał o ograniczeniu importu, o zapobieganiu oszustwom celnym, o przejęciu handlu morskiego od cudzoziemców. Rozwijał górnictwo, budował fabryki. Sprowadzał specjalistów wraz z kapitałem z zagranicy. Poddanych swoich wysyłał do Anglii i Holandii, by nauczyli się tam rzemiosła. Doprowadził niektóre fabryki do takiego poziomu, że dostarczały one towary konieczne do budowy własnej floty np. płótno żaglowe, igły. Mogły one zaopatrywać nie tylko własną flotę. Doprowadził do rozwoju floty, sprowadził z zagranicy znających rzemiosło żeglarskie, by szkolili w tym zakresie Rosjan. Jednocześnie wysyłał Rosjan na naukę zagranicę. Wprowadził także Piotr I reformę w dziedzinie oświaty. Wprowadził obowiązkową naukę dzieci szlachty i urzędników w zakresie arytmetyki, geometrii. Nie mogli się żenić do czasu ukończenia szkoły. Naukę finansowało państwo. Piotr I wydał dekret o utworzeniu Akademii Nauk w celu kształcenia nauczycieli i uczonych. Armię zaopatrywano w sprzęt i odzież wytwarzany w Rosji. Car Piotr I zmarł 28 stycznia (8 lutego) 1725 r. Nie pozostawił po sobie męskiego potomka. Jedynego syna, którego miał, który był przeciwny wprowadzaniu reform, skazał na śmierć. Po śmierci Piotra I rozpoczyna się czas rządów kobiet na tronie carskim. Piotr I uważany jest za twórcę potężnego mocarstwa z władzą absolutną. Czas Piotra I to powstanie kilkuset manufaktur, które produkowały także na zachód np. do Anglii. Rosja czasów Pi otra I doszła do 200 tys. armii, armii dobrze wyszkolonej. Posiadała Rosja marynarkę wojenną liczącą 48 okrętów i ok. 1000 mniejszych statków. Pomnikiem wielkości cara Piotra I była budowa Petersburga. 16 maja 1703 r. w czasie wojny północnej Piotr Romanow stanął na Zatoką Fińską pośród bagien, było to prawdopodobnie na tzw. Wyspie Zajęczej. Wyciął z ziemi dwa kawałki darni, złożył na krzyż, stwierdził, że w tym miejscu zostanie wybudowany fort, który będzie bronił zdobyczy rosyjskich na północy. Miało to być okno na świat. Miał to być Fort św. Piotra i Pawła. Forteca była zbudowana była na bagnach, a zatem konieczna była budowa na palach, zamiast ulic były kanały. Ta forteca w niedługim czasie zaczęła rozrastać się w osadę, a następnie w miasto. Miasto nazwano Sankt Petersburgiem. Petersburg zbudowany jest na ludzkim nieszczęściu. Do budowy miasta wysłano dziesiątki tysięcy robotników. Przy budowie brali udział Tatarzy, Kozacy, chłopi. Tysiące ludzi przy budowie miasta zginęło z głodu, mrozu, wyczerpania. Właściwie Petersburg stoi na wielkim cmentarzu tych ludzi. |
|
