maturaprzecieki

basel

Początków renesansu trzeba szukać w schyłku średniowiecza, kiedy to zmienia się podejście do człowieka. Człowiek przestał być traktowany tylko jako element jakiejś społeczności, zaczyna się w sposób indywidualny podchodzić do człowieka. Podjęto na nowo refleksję religijną. Zaczęły się inaczej rozkładać akcenty. Mniej podkreślano sprawy życia duchowego, większą uwagę zwracano na życie doczesne. Znakiem renesansu był powrót do starożytności, odkrycie jej na nowo.
Renesans narodził się we Włoszech. W XIV i XV wieku środkowa i płn. Italia były miejscem przemian, które były obce innym regionom Europy. We Włoszech większe znaczenie posiadały miasta, które wyzwalały się spod zależności panów, władców, wzrastała wolność miast, podnosił się poziom życia mieszkańców. Wzrosło w miastach także zainteresowanie nauką. Rozwinęła się działalność uniwersytetów. Coraz bardziej zaznaczał się kryzys społeczeństwa stanowego, opartego na zależności feudalnej.
Kolejnym miejscem przemian była gospodarka. Gospodarka wymienna była zastępowana gospodarką towarowo-pieniężną. Pojawienie się pieniądza pozwalało na awans społeczny. Dotąd był on uzależniony od urodzenia. Teraz ten, kto miał pieniądze mógł zdobywać wiedzę, kształcić się, piastować urzędy. Pieniądz zlikwidował podział między warstwą szlachecka i warstwą mieszczańską. Nawet zamożny chłop mógł liczyć na objęcie jakiegoś urzędu. Te przemiany gospodarcze odbijały się także na zmianach w dziedzinie myśli społecznej, politycznej.
W okresie średniowiecza uniwersytety, szkoły były uzależnione od papiestwa. Rozwój rzemiosła, handlu doprowadził do zrzucenia tej zależności. Odrzucenie zależności kościelnej spowodowało większą swobodę w rozwoju myśli intelektualnej.
Italia w okresie renesansu była rozbita na małe państewka, które ze sobą walczyły. Swoistą grupą państw były państwa-miasta, cieszące się bardzo dużą autonomią. Miasta te rywalizowały ze sobą, często się zwalczały, ale była to walka w oparciu o pióro. Powstała bogata literatura polemiczna, polityczna.
Przedstawiciele miast sięgali po nowe idee, rozwiązania ustrojowe, polityczne. Władcy tych państewek chcieli upamiętnić czas swego panowania, dlatego na dworach pojawili się artyści. Władcy łożyli na artystów, zapewniali im opiekę, mieszkanie, w zamian artyści tworzyli obrazy, posągi. Takie zjawisko nazywamy mecenatem. Mecenat objął również ludzi związanych z literaturą.
Kultura renesansu wyrosła z prądu umysłowego, który nazywamy humanizmem. Humanizm zaczyna się rozwijać w Italii w XIII w. Największy jego rozwój przypada na XV wiek, ale wtedy jest już humanizm ogólnoeuropejski. Do rozwoju idei humanistycznej w Europie przyczynili się przede wszystkim drukarze i wynalezienie przez Gutenberga druku w 1450 r. Drukarnie pracowały wydając przede wszystkim dzieła humanistów. Dzięki nim idee humanistyczne rozpowszechniły się po całej Europie. Najwybitniejsi przedstawicieli humanizmu działali w Niemczech, we Francji i w Anglii. Humanizm europejski miał charakter elitarny. Nie miał dużego zasięgu oddziaływania w Europie. Dzieła humanizmu znane były tylko wybitnym jednostkom, a nie całemu społeczeństwu. Charakterystyczną cechą renesansu był powrót do starożytności. Nie oznacza to, że średniowiecze zapomniało o starożytności. Filozofia i teologia chrześcijańska średniowiecza sięgała po dzieła Arystotelesa, Platona, Euklidesa. W renesansie odkryto na nowo całe bogactwo starożytności, do czego w znaczący sposób przyczynili się Arabowie. To oni zajmowali się przepisywaniem ksiąg starożytnych. Ponadto upadek Konstantynopola, ucieczka uczonych ze wschodu na zachód, wymiana doświadczeń kulturalnych, poszukiwanie rękopisów greckich, rzymskich, odkrycie ich na nowo sprawiły, że odkryto na nowo starożytność.
W XV wieku we Florencji rozpoczęły się studia nad Platonem. W centrum zainteresowania w okresie renesansu został postawiony człowiek. Wszelkie badania nad starożytnością służyły temu, by poznać lepiej człowieka. Także w centrum sztuki renesansowej postawiony został człowiek, a nie Bóg. Sztuka przemawiała do znacznie szerszego kręgu odbiorców, niż dzieła myślicieli humanistycznych.
Do najwybitniejszych przedstawicieli humanistycznych zaliczamy Erazma z Rotterdamu, Niccola Machiavellego, Tomasza Morusa, Jeana Bodina.
Niccolo Machiavelli i Tomasz Morus podjęli studium nad człowiekiem, nad człowiekiem, który żyje w konkretnej rzeczywistości, w konkretnym społeczeństwie i którego to społeczeństwo kształtuje. W odróżnieniu od myślicieli średniowiecza Niccolo Machiavelli i Tomasz Morus nie próbowali robić komentarzy do dzieł Arystotelesa, ale podjęli wysiłek przeanalizowania aktualnej sytuacji społecznej człowieka.
Niccolo Machiavelli pochodził z Florencji ze zubożałej rodziny szlacheckiej. W swoim dorobku życiowym miał 10 letni okres urzędowania we Florencji. Zajmował się sprawami wewnętrznymi i zewnętrznymi miasta - państwa. Prowadził różne misje dyplomatyczne w imieniu Florencji, a także całej Italii. To wszystko zaowocowało w późniejszych traktatach społeczno-politycznych, z których największe znaczenie ma \"Książę\". W tym dziele Machiavelli podjął analizę mechanizmu władzy. Udzielał szeregu praktycznych rad i wniosków. Do najbardziej znanych należą:
- władca czasami musi postępować niemoralnie, by nie narazić na szkody całego społeczeństwa,
- nie zawsze można być dobrym, trzeba dostosować się do okoliczności.
Machiavelli zajął się problemem jak należy postępować w określonych sytuacjach społecznych.
Inaczej podszedł do studium nad społeczeństwem i człowiekiem Tomasz Morus, który podjął próbę odpowiedzi na pytanie jak można doprowadzić do zmiany tych stosunków społecznych. Największym dziełem Tomasza Morusa była \"Utopia\". W \"Utopii\" Tomasz Morus podjął krytykę stosunków społecznych, które panowały w Anglii. Następnie ukazuje idealną wyspę Utopię czyli miejsce, którego nie ma. Wyspę tę miał odkryć Rafael Hitlodeo (ten co plecie bajdy). Utopia to państwo, w którym nie istnieje własność prywatna. Społeczeństwo nie jesttam podzielone na klasy. Wszyscy uczestniczą w produkcji. Nie ma w państwie elementów nie produkcyjnych. Do takich elementów Morus zalicza żołnierzy, bankierów, służbę, ludzi żyjących z renty i bandytów. Wyprodukowane dobra ulegają podziałowi według zasady: każdemu według potrzeb. Dzień pracy trwa tylko 6 godzin. Władza ma charakter demokratyczny. Podstawą społeczeństwa jest rodzina. Społeczeństwo cieszy się także szeroką tolerancją religijną, wojny zdarzają się rzadko. W ten sposób Tomasz Morus stworzył podstawy socjalizmu utopijnego. Socjalizm utopijny próbował później przejąć poglądy Morusa uważając, że można stworzyć takie społeczeństwo.
Jean Bodin jest autorem: \"Sześćksiąg o Rzeczypospolitej\".