maturaprzecieki

ugasienica

SŁOWNICZEK POLONISTYCZNY

absolut:
pojęcie filozoficzne, oznaczające byt niezależny od innych, idealny, doskonały, nie mający przyczyny i nieograniczony. Absolutem może być Bóg albo jakaś doskonała idea.
archetyp:
prototyp, stały i niezmienny prawzorzec zachowań i postaw ludzkich, utrwalony w świadomości zbiorowej każdej społeczności (archetypem może być miłość matki do dziecka). Po raz pierwszy wzorce archetypiczne zostały zapisane i utrwalone w mitach.

atrybut:
cecha, właściwość, która jest ściśle związana z określoną osobą

determinizm:
pogląd głoszący, że życie i działalność człowieka jest z góry określona, czyli zdeterminowana rasą, środowiskiem oraz momentem historycznym. Za twórcę determinizmu uchodzi Hipolit Taine.

didaskalia:
tekst poboczny dramatu; część tekstu w dramacie zawierająca uwagi i wskazówki autora, informacje o sytuacji, miejscu akcji, osobach, czynnościach, scenografii, ubiorach itp.

egzegeza:
objaśnianie, interpretacja

egzemplifikacja:
wyjaśnianie czegoś metodą przykładową, udowadnianie za pomocą przykładów; udokumentowanie

eufemizm:
figura polegająca na osłabieniu drastyczności określenia przez omówienie, przybiera często postać peryfrazy, np. ma długie ręce zamiast złodziej, przeniósł się na łono Abrahama zamiast umarł.

frazes:
wyszukane określenia, zwroty bez głębszej treści; slogany, czcze, banalne słowa

hedonizm:
z gr. hedone - przyjemność, rozkosz; doktryna filozoficzna i postawa etyczna uznająca, że najważniejszym dobrem i celem ludzkich dążeń jest przyjemność.

ironia:
1. Przypisywanie komuś lub czemuś cech pozytywnych, których w sposób oczywisty nie posiada.
2. Figura polegająca na tym, że użytym wyrazom nadaje się sens przeciwny niż znaczenie dosłowne, wyraża naganę w formie pozornej aprobaty lub przeciwnie.
3. Odmiana komizmu o zabarwieniu ujemnym, nastawieniu satyrycznym, pogardliwym, przejawiającym się w specjalnym sposobie wyrażania, nadaniu wypowiedziom odwrotnego znaczenia, np. "Doktor nie puścił, ale drzwi puściły." (J. Kochanowski, O doktorze Hiszpanie)

konstatacja:
stwierdzenie czegoś, ustalenie jakiegoś faktu

kwintesencja:
1. najistotniejsze, najważniejsze elementy czegoś; istota rzeczy, sedno sprawy, meritum, sens, treść;
2. filoz. w kosmologii Arystotelesa i jego kontynuatorów w średniowieczu: najdoskonalszy z żywiołów w strukturze wszechświata, eteryczne tworzywo ciał niebieskich, przeciwstawiane czterem żywiołom ziemskim (ziemia, woda, ogień i powietrze).

libertynizm:
(od francuskiego słowa libertin - rozpustnik, i łacińskiego libertinus -wyzwolony) – ruch umysłowy powstały we Francji w XVII w., rozwijający się w różnych krajach w okresie oświecenia, przeciwstawiający się autorytetowi religii i utrwalonym wzorcom społeczno-obyczajowym, głoszącym swobodę w wyborze norm etycznych, niezależność myśli, ideał życia zgodnego z prawami natury i przynoszącego jednostce ludzkiej satysfakcję i szczęście na ziemi. W literaturze polskiej elementy libertynizmu wystąpiły m.in. w twórczości Stanisława Trembeckiego i Tomasza Kajetana Węgierskiego.

monizm:
stanowisko filozoficzne, w którym zakłada się, że rzeczywistość jest jednorodna, istnieje tylko jedna substancja: według materialistów - materia, według idealistów - duch.

moralitet:
gatunek dramatyczny ukształtowany w późnym średniowieczu, do którego należały utwory dydaktyczno-filozoficzne wypełnione rozważaniami na temat kwestii moralnych, głoszone przez alegoryczne postacie, takie jak: dobro, zło, wiara, pycha. Utwory dotyczyły uniwersalnych problemów życia ludzkiego, chociaż pokazywały konkretne sytuacje rodzinne i społeczne. Szczytowy rozwój moralitetu przypada na XV w. Gatunek ten był bardzo popularny w Anglii i Szkocji.

mimesis:
naśladownictwo; jedna z głównych kategorii antycznej estetyki, do dziś stanowiąca przedmiot teoretycznych dociekań: naśladowanie rzeczywistości (natury) w dziele sztuki. Kategoria ta została ugruntowana i rozwinięta przez Arystotelesa.

oniryzm:
z grec. oneiros - marzenie senne; dotyczący lub mający charakter marzeń sennych, snów. W literaturze sen wykorzystuje się jako motyw lub chwyt kompozycyjny, często dzieło ma formę zapisu snu - wówczas przedstawiana w utworze rzeczywistość jest pozbawiona związków przyczynowo-skutkowych, zdarzenia mają charakter irracjonalny, sprzeczny z zasadami logiki i regułami prawdopodobieństwa. Charakter oniryczny ma wiele fragmentów prozy Brunona Schulza - gdy zacierają się granice między tym, co realne, a tym, co może już być tylko tworem nieskrępowanej, wyzwolonej przez sen wyobraźni.

parafraza:
– przeróbka tekstu literackiego rozwijająca zawarte w nim treści.

pleonazm:
zestawienie wyrazów lub zwrotów synonimicznych bądź bliskoznacznych, będące usterką myśli i stylu, choć stosowane również do celowego wzbogacenia tekstu.
Przykłady potocznych zestawień pleonastycznych, tzw. "masło maślane": w miesiącu lipcu, okres czasu, akwen wodny, potencjalne możliwości, kontynuować dalej.

poeta doctus:
- poeta uczony, czyli wszechstronnie wykształcony artysta, znający języki starożytne. W Polsce za takich poetów uważano m.in. Jana Kochanowskiego, Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego i Daniela Naborowskiego.

profetyzm:
łac. propheta, prorok, wieszcz; zjawisko występujące w różnych religiach, polegające na przypisywaniu wybranemu przez bóstwo człowiekowi daru przewidywania przyszłości, np. poprzez objawienie. Charakter profetyczny ma wiele ksiąg biblijnych (prorockich), jak np. Apokalipsa. Największe nasilenie profetyzmu przypadło w Polsce na okres romantyzmu, co wiązało się z ideą mesjanizmu oraz przyjmowaniem przez poetę postawy wieszcza. Najwybitniejszymi utworami napisanymi w tej konwencji są Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego Mickiewicza i Anhelli Słowackiego.

puenta:
efektowne, zaskakujące zakończenie utworu.

puryzm:
rygorystyczne przestrzeganie czystości i niezmienności języka narodowego, znajdujące przede wszystkim wyraz w eliminowaniu wpływów innych języków i w unikaniu neologizmów.

relatywizm:
– pogląd, iż wszystkie zjawiska mają charakter względny, tzn. że ich występowanie i kształt całkowicie zależny od okoliczności.

sarkazm:
spotęgowana ironia o odcieniu zgryźliwym i pogardliwym

sarmatyzm:
ideologia szlachty polskiej XVII-XVIII wieku wynikająca z przekonania o starożytnym pochodzeniu tej grupy społecznej i jej wyższości nad innymi.

sceptycyzm:
1. stanowisko filozoficzne, odrzucające w teorii poznania możliwość uzyskania wiedzy pewnej i uzasadnionej, w metodologii postulujące krytycyzm wobec twierdzeń naukowych przyjmowanych jedynie na mocy autorytetu;
2. powątpiewające ustosunkowanie się do czegoś.

subiektywizm:
z łac. subjectivus - podmiotowy; pogląd zakładający, że poznanie rzeczywistości odbywa się w oparciu o indywidualne wrażenia, spostrzeżenia, myśli podmiotu.

tragizm:
jedna z modelowych sytuacji ludzkich rozpoznawanych przez literaturę: nierozwiązywalny konfilkt wartości czy też nieunikniony splot konieczności, które uniemożliwiają bohaterowi jakikolwiek fortunny wybór i skazują go na działanie prowadzące do nieuchronnej klęski. Jego losy są zdeterminowane przez siły wyższe lub określone przez sprzeczności między racjami nie do pogodzenia, np. między rozumem a uczuciem.

werteryzm:
jedna z form romantycznego indywidualizmu, której nazwę wzięto od tytułowego bohatera powieści Goethego Cierpienia młodego Wertera. Dla werteryzmu charakterystyczny jest bunt wobec świata i jego praw, ale mający charakter czysto wewnętrzny, głównie skierowanym przeciwko sobie, co kończy się przeważnie samobójstwem. Bohater przyjmujący postawę werteryczną jest obdarzony wielką wrażliwością, marzycielski, pogrążony w świecie swojej wyobraźni, skłonny do wielkich uczuć. Taką postawę prezentował Kordian i Gustaw z IV cz. Dziadów.

ugasienica

Motard · Wysłany: Śro 4:10, 21 Mar 2007 Temat postu:

Nicole Kidman Blowjob!
[link widoczny dla zalogowanych]