maturaprzecieki

basel

Po odkryciu Ameryki przez Kolumba teren ten stał się obiektem licznych ekspedycji. Kilka lat po tym wydarzeniu do wybrzeży płn. amerykańskich dotarł Włoch Giovanni Caboto, będący w służbie króla Anglii. Południowe i zachodnie wybrzeża Ameryki Płn. kontrolowali Hiszpanie. W 1565 r. na Florydzie założyli osiedle San Augustino obecnie Saint Augustine. Północne wybrzeża Kanady opanowali Francuzi, nazywając ten teren Nową Francją. Regularną kolonizację rozpoczęli Francuzi w XVII w. zakładając w 1608 r. osadę Quebec o ujścia rzeki św. Wawrzyńca. U ujścia rzeki Hudson osiedlili się Holendrzy, nazywając swą kolonię Nowymi Niderlandami. Zajęli wyspę Manhattan, założyli tam faktorię, a później osadę nazwaną Nowym Amsterdamem - teraz Nowy Jork.
Zasadnicze znaczenie dla podboju Ameryki Płn. miało pojawienie się osadników angielskich. W 1607 r. założyli oni osadę Jamestown w Wirginii i zaczęli się osiedlać przede wszystkim pomiędzy brzegiem Atlantyku a Appalachami. Osiedlający się w Ameryce Anglicy byli w większości purytanami. Ich zasady religijne i etyczne miały duże znaczenie dla życia Nowej Anglii. Z jednej strony uznawali oni równość, prostotę i skromność, z drugiej zaś tępili bezwzględnie wszystkich, którzy stali na ich drodze. Tak postępowali z Indianami, rugując ich stopniowo z terenów łowieckich, pozbawiając ich szans przeżycia. W koloniach Nowej Anglii dominowały niewielkie gospodarstwa rolne, zaś w koloniach środkowych (Pensylwania) powstawała też wielka własność feudalna, z tym, że nie przetrwała ona długo. Kolonie angielskie ściągały do siebie ludzi, którym odpowiadała panująca tam znaczna swoboda polityczna. Dużą grupą stanowili ci, którzy opuścili Anglię w wyniku zachodzących tam wydarzeń i prześladowań politycznych. W 1664 r. Anglicy z dobyli Nowe Niderlandy, przekształcając je w dwie kolonie: Nowy Jork i New Jersey. Powstające kolonie były to niewielkie państewka różniące się między sobą sposobem gospodarowania, strukturą społeczną, formami samorządu. Wybory w koloniach były bardziej demokratyczne niż w Anglii, mogło brać w nich udział ok. 90% dorosłych mężczyzn.
Kolonie formalnie były podległe Koronie angielskiej, prowadziły jednak niezależną politykę zewnętrzną. Nieporozumienia między koloniami angielskimi i hiszpańskimi (Floryda), oraz między angielskimi a francuskimi (Kanada) doprowadziły do konfliktów angielsko-hiszpańskich (wojna w 1739 r.) i wojny angielsko-francuskiej i wojny siedmioletniej - 1756-1763. Konflikt toczył się również na terenie Ameryki. Francuzi mniej liczni, wspomagani przez Indian (Francuzi byli skłonni do pokojowego współżycia z Indianami) ponieśli klęskę. Kanada na mocy traktatu paryskiego z 1763 r. stała się własnością Korony brytyjskiej. Przebieg tego konfliktu wykazał jak duże są różnice między interesami kolonii i kraju macierzystego. Zrodziła się wówczas koncepcja połączenia kolonii w federację, prezentowana przez Beniamina Fraklina. Na kongresie zwołanym do Albany w 1754 r. nie znalazła ona zrozumienia. Powrócono do niej dopiero za 10 lat.
Wojna w latach 1756-1763 przyniosła kolonistom amerykańskim znaczne korzyści materialne i polityczne, rozluźniła więzy między koloniami a Koroną. Po wojnie Wielka Brytania zaczęła dążyć do podporządkowania sobie kolonii, zwłaszcza w zakresie podatków i handlu. Związane to było z koniecznością uzupełnienia skarbu znacznie naruszonego w czasie wojny. Rząd angielski podjął walkę z rosnącym w Ameryce przemytem. W 1764 r. parlament angielski wprowadził w koloniach opłaty stemplowe. Był to rodzaj podatku od wszelkich transakcji handlowych, aktów prawnych i druków. Ten podatek wywołał protesty Amerykanów, uznali oni, że skoro w parlamencie angielskim nie ma ich przedstawicieli to parlament ten nie może uchwalać dla nich podatków. W 1767 r. metropolia nałożyła na kolonie nowe podatki, tym razem w formie opłat celnych od wielu produktów - szkła, herbaty, papieru - sprowadzanych przez kolonie. Zaczęto bojkotować te towary, wtedy rząd angielski ugiął się, zachowując tylko podatek od herbaty. W 1773 r. pod naciskiem Komp anii Wschodnioindyjskiej parlament angielski uchwalił ustawę o herbacie, która przyznała Kompanii monopol w handlu herbatą. Tą ustawę Amerykanie przyjęli jako niszczenie gospodarczej samodzielności kolonii. W Bostonie statki Kompanii, które przywiozły herbatę zostały przez mieszkańców zatopione. Wiosną 1774 r. parlament angielski uchwalił w odwecie cztery uchwały represjonujące stan Massachusetts i Boston. Piąta ustawa przyłączała do Kanady całe terytorium położone na zachód od Appalachów. Ustawa ta okazała się poważnym błędem politycznym, zjednoczyła ona społeczeństwo amerykańskie przeciwko metropolii. W odpowiedzi na ustawę w czerwcu 1774 r. Amerykanie zwołali do Filadelfii Kongres Kontynentalny. Zgromadzeni przedstawicieli 12 stanów stanęli w obronie praw Massachusetts i niezależności w dziedzinie podatków wszystkich stanów. Ogłoszono nowy bojkot towarów angielskich, w tym celu utworzono milicję (gwardię) obywatelską. Myślano jeszcze po obu stronach o propozycjach pokojowych, jednakże zanim doszło do ugody w Ameryce wybuchła wojna domowa, która miała doprowadzić do powstania niepodległego państwa. Dowódca wojsk brytyjskich w Ameryce gen. Thomas Gage nie zamierzał darować buntowniczej kolonii. W kwietniu 1775 r. w Lexington w New Hampshire doszło do wymiany strzałów między milicją zorganizowaną przez kolonistów a oddziałem wojsk brytyjskich. W maju w Filadelfii zebrał się drugi Kongres Kontynentalny. Zamiarem Kongresu było zjednoczenie kolonii i doprowadzenie wojny do końca. Dowództwo powierzono Jerzemu Waszy ngtonowi. Przystąpił on do walki o Boston. Oddziały milicji wkroczyły do Kanady, zajęły Montreal, ale po nieudanym oblężeniu Quebecu wycofały się. Inwazja na Kanadę wywołała oburzenie w Anglii. Król Jerzy III odmówił pertraktacji z Kongresem. Tym samym obarczono Anglików o zerwanie rozmów. Hasło o podjęcie walki aż do uzyskania całkowitej suwerenności wyszło od Anglika Thomasa Paine, w broszurze wydanej w 1776 r. â€žNowy rozsądekâ€ť. W styczniu 1776 r. zgromadzenie stanu Massachusetts podjęło uchwałę o ogłoszeniu niepodległości. Za nim poszły inne stany. Projekt Deklaracji Niepodległości został opracowany przez Thomasa Jeffersona. Stwierdzono w nim, że czyny króla Jerzego III unieważniły umowę społeczną na mocy której miał on władzę nad Amerykanami. Potępiono niewolnictwo. Deklaracja była zbyt radykalna i filozoficzna. To spowodowało, że ociągano się z jej przyjęciem. Reprezentanci Karoliny i Georgii doprowadzili do skreślenia fragmentu dot. niewolnictwa. Kompromis w kwestii niewolnictwa, osiągnięty w imię wspólnej walki Południa i Północy przeciw Anglii, miał stać się zarzewiem konfliktu. 4 lipca 1776 r. Kongres przyjął, przy jednym głosie sprzeciwu, ostateczną wersję Deklaracji. Stała się ona podstawą konstytucji innych stanów. Wojna z Anglią weszła w fazę krytyczną. Słabo wyszkolone oddziały milicji okazały się nieprzydatne do działań regularnych. W 1776 r. Kongres uchwalił powołanie armii regularnej, a w grudniu udzielono nadzwyczajnych pełnomocnictw Waszyngtonowi. Waszyngton nigdy nie nadużył powierzonej mu władzy, ale zaprowadził w armii rygor. Do Ameryki ściągali specjaliści z Europy w dziedzinie wojskowości. Należeli do nich Niemiec Baron von Steuben, Polacy Tadeusz Kościuszko, Kazimierz Pułaski, Francuzi Baron de Kalb i markiz La Fayette.
Francuzi rozważali możliwość pomocy Amerykanom, jednak na przeszkodzie stał stan finansów Francji oraz obawy co do militarnych szans powstania. Wydarzeniem, które przeważyło szalę na korzyść Amerykanów było zwycięstwo Waszyngtona pod Saratogą i przybycie do Francji wysłannika Kongresu Beniamina Franklina. Dzięki zręczności dyplomatycznej i swej osobowości Franklin uzyskał dla swego kraju traktat handlowy i sojuszniczy (6.02.1778). Francja nie żądała zwrotu Kanady. Anglicy dążyli do wprowadzenia blokady ekonomicznej Stanów Zjednoczonych. Blokadzie takiej sprzeciwiły się państwa morskie. Pod patronatem Rosji - Dania, Szwecja, Holandia, Portugalia, państwa włoskie, Austria i Prusy zawiązały Ligę Zbrojnej Neutralności. Anglia znalazła się w izolacji. Pod koniec 1780 r. Anglia zaatakowała statki holenderskie, a następnie posiadłości holenderskie na Karaibach. Jednocześnie toczyła się wojna z flotą francuską u wybrzeży Indii. Zaangażowanie Anglii odmieniło położenie Amerykanów. Uwolnili się od blokady portów i zbudowali swoją flotę wojenną. Na kontynencie amerykańskim udało się im rozdzielić siły angielskie, przy pomocy Francuzów. Pod koniec 1781 r. losy kompanii rozstrzygnięto na korzyść Amerykanów. W październiku 1782 r. doszło do podpisania w Paryżu preliminarzy pokojowych między Anglią a Stanami Zjednoczonymi. Do zawarcia ostatecznego pokoju doszło 3 września 1783 r. Stany Zjednoczone uzyskały uznanie swej suwerenności oraz otrzymały od Anglików terytoria na południe od Wielkich Jezior i na wschód od Missisipi. Francja odzyskała prestiż międzynarodowy i zdobyła w Stanach Zjednoczonych nowego partnera handlowego. Ale ostateczny bilans wojny był niekorzystny dla Francji przede wszystkim z uwagi na ruinę skarbu i wzrost sympatii wolnościowych i republikańskich wśród Francuzów.